TITEL : “Zingeving en spiritualiteit in de ouderenzorg.”

AUTEUR(S) : J. van Dijke, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht. 2008.

Dit onderzoek heeft zich gericht op de betekenis van zingeving en spiritualiteit in het leven van zorgbehoeftige ouderen en de vraag hoe beide een plek kunnen krijgen binnen de ouderenzorg.

Er is een uitgebreide literatuurstudie verricht om de begrippen zingeving en spiritualiteit uit te diepen, te onderzoeken welke specifieke zingevingsvragen bij ouderen leven en de betekenis die spiritualiteit en religie hebben hierbij, hoe de situatie in de ouderenzorg nu is en welke rol geestelijk verzorgers kunnen spelen.

Veel zorgbehoeftige ouderen worstelen met ingrijpende zingevingsvragen, zoals het verlies van regie en gezondheid, het gedwongen samenleven met medebewoners, gebrek aan privacy en het verlies van identiteit. Uit onderzoek komt naar voren dat juist spiritualiteit en religie voor ouderen een belangrijke steunpilaar kan zijn in het omgaan met zingevingsproblematiek. Vanuit zorginstellingen is hier lange tijd weinig aandacht voor geweest. Binnen de zorg zijn er de laatste jaren grote veranderingen. Enerzijds zijn er misstanden, variërend van ingrijpende bezuinigingen, ondermaatse zorg en een doorgeschoten denken in termen van tijdsbesparing en kostenbeheersing. Tegelijkertijd zijn er ook hoopgevende ontwikkelingen. De belevingsgerichte zorg zoals die momenteel wordt doorgevoerd in veel verpleeghuizen, vormt een waardevolle aanvulling op het kwaliteitsdenken en corrigeert de uitwassen van dit model. Steeds meer komt de mens centraal te staan, als een uniek individu dat niet gereduceerd wordt tot 'patiënt'. Binnen deze ontwikkeling wordt het ook mogelijk om zingeving en spiritualiteit een eigen plek te geven, bijvoorbeeld door deze op te nemen in de (bij)scholing van verzorgenden en verpleegkundigen. Veel zorgverleners beseffen het belang van religie en spiritualiteit in het leven van ouderen, maar voelen zich niet altijd capabel genoeg om hiermee te werken. De laatste jaren verschijnt er steeds meer literatuur en materiaal die zorgverleners kan helpen om zingeving en spiritualiteit op te nemen in hun werkpraktijk. Met deze integratie van zingeving en spiritualiteit binnen de zorg, krijgt de geestelijk verzorger nieuwe mogelijkheden om bij te dragen aan een meer humane zorg en om een steviger positie te krijgen binnen de zorginstelling.